ഇസ്‌ലാമിക സമൂഹത്തിന് ദിശാബോധം നൽകുന്നതിൽ അതാത് കാലങ്ങളിലെ ജ്ഞാനികൾ നൽകിയിട്ടുള്ള ഫത്‌വകൾ ഗണ്യമായ പങ്ക് വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഗുണാകാംക്ഷയോടെയും കണിശമായ സൂക്ഷ്മതയോടെയും അവർ നൽകിയ ഫത്‌വകളുടെ സമാഹാരം പിൽക്കാലത്ത് വിജ്ഞാന സ്രോതസ്സായി രൂപപ്പെടുകയുണ്ടായി. സാമൂഹിക മാറ്റത്തിനും സമൂഹത്തിൽ രാഷ്ട്രീയ അവബോധം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലും അവ വഹിച്ച പങ്ക് വലുതാണ്. വിഷയത്തിന്റെ നാനാവശങ്ങളും പഠിച്ച് ഏറെ അവധാനതയോടെയും കരുതലോടെയുമായിരുന്നു അവർ ഫത്‌വ നൽകിയിരുന്നത്. അതിനാൽ പിന്നീടതിൽ തിരുത്തലുകൾ വരുത്തുകയോ ഫത്‌വ മാറ്റിപ്പറയുകയോ വേണ്ടി വന്നിട്ടില്ല. ഭരണകർത്താക്കൾക്കും കക്ഷി താൽപര്യങ്ങൾക്കുമനുസരിച്ച് ഫത്‌വ നൽകാത്തതിന്റെ പേരിൽ രാഷ്ട്രീയമായ പകപോക്കലുകളും ഭരണപക്ഷത്ത് നിന്നും മറ്റുമുള്ള പീഡനങ്ങളും എമ്പാടുമുണ്ടായിട്ടുണ്ട്. എങ്കിലും ഫത്‌വ തെറ്റായതിന്റെ പേരിലോ മറ്റോ ക്ഷമാപണം നടത്തേണ്ടതായോ ഖേദം പ്രകടിപ്പിക്കേണ്ടതായോ വന്നിട്ടില്ല. പൂർവ സൂരികൾ സ്വീകരിച്ച അതേ മാർഗമാണ് ശ്രേഷ്ഠരായ പണ്ഡിതന്മാർ ഇന്നും അവലംബിക്കുന്നത്. എന്നാൽ സമീപ കാലത്ത് അതിനപവാദമായ ചില സമീപനങ്ങൾ പണ്ഡിത വേഷധാരികളായ ചിലരിൽ നിന്ന് ഉണ്ടായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നുവെന്ന വസ്തുത വിസ്മരിക്കാനാവില്ല.
യോഗ്യരായ പണ്ഡിതന്മാർ കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ട വളരെ ഗൗരവതരമായ ഒരു വിഷയമാണ് ഫത്‌വ. അഗാധമായ കരുതലോടെയും ആലോചിച്ചുറച്ചുമായിരിക്കണം ഫത്‌വ നൽ കുന്നത്. എടുത്തുചാട്ടക്കാരും മുൻകോപികളും കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ടതല്ല ഇത്. അത്തരം ആളുകൾക്ക് അവരെത്ര പാണ്ഡിത്യമുള്ളവരാണെങ്കിലും ഫത്‌വ പുറപ്പെടുവിക്കാനുള്ള യോഗ്യതയില്ല.
വ്യക്തമായ ബോധ്യമുള്ള വിഷയങ്ങളിൽ പോലും ഫത്‌വ നൽകാൻ പൂർവസൂരികളായ പണ്ഡിതന്മാർ വിമുഖത കാണിച്ചിരുന്നത് ഫത്‌വ പുറപ്പെടുവിക്കുമ്പോൾ പുലർത്തേണ്ട സൂക്ഷ്മതയെ കുറിച്ചും പാലിച്ചിരിക്കേണ്ട ജാഗ്രതയെ കുറിച്ചും ബോധമുള്ളതുകൊണ്ടാണ്. ഫത്‌വ നൽകിയിരുന്ന പണ്ഡിതന്മാർ തന്നെ നല്ല ഭീതിയോടെയാണ് അതിനെ സമീപിച്ചിരുന്നത്. ഫത്‌വ തേടി വരുന്നവരെ തങ്ങളേക്കാൾ യോഗ്യരായ പണ്ഡിതന്മാരുടെ അടുത്തേക്ക് പറഞ്ഞുവിടുന്ന രീതിയുമുണ്ടായിരുന്നു. മഹാജ്ഞാനികൾ വരെ ഫത്‌വ നൽകുന്നതിൽ പിശുക്ക് കാണിച്ചിരുന്നുവെന്നാണ് ചരിത്രം. സൂക്ഷ്മതയും വിനയവുമായിരുന്നു ഫത്‌വ നൽകുന്നതിൽ നിന്ന് അവരെ തടഞ്ഞത്. അറിയപ്പെട്ട മുഫ്തിമാരും മഹാജ്ഞാനികളും ജീവിച്ചിരുന്ന കാലത്തായിരുന്നു ഇതെന്നോർക്കണം. എന്നാൽ ആധുനിക കാലത്തെ സ്ഥിതി മറിച്ചാണ്. ഫത്‌വക്ക് യോഗ്യതയുള്ള ജ്ഞാനികളും മുഫ്തിമാരും വളരെ കുറഞ്ഞ ഇക്കാലത്ത് ഫത്‌വക്ക് യാതൊരു പഞ്ഞമില്ലെന്നതാണ് വൈചിത്ര്യം. പൊതുസമൂഹത്തിൽ എന്ത് സംഭവിച്ചാലും ഉടനെ ഫത്‌വയും കൊണ്ടിറങ്ങുന്ന നവ മുഫ്തിമാരുടെ നീണ്ടനിര തന്നെയുണ്ട്. സമൂഹ മാധ്യമങ്ങളാണ് ഇത്തരം മുഫ്തിമാരുടെ വിഹാര കേന്ദ്രം. ഫത്‌വ പുറപ്പെടുവിക്കാൻ പഴുതുള്ള വല്ലതുമുണ്ടോ എന്നറിയാൻ കണ്ണിൽ എണ്ണയൊഴിച്ച് കാത്തിരിക്കുകയാണ് അവരിൽ ചിലരെങ്കിലുമെന്ന് ആ ഫത്‌വകൾ വീക്ഷിക്കുന്ന ആർക്കും ബോധ്യമാകും. തന്റെ ഫത്‌വ മൂലം ഒരാളും വഴിതെറ്റരുതെന്ന നിതാന്ത ജാഗ്രത പക്ഷേ അവരിൽ പലരും പുലർത്താറില്ല. എന്റെ ഫത്‌വയായിരിക്കണം ആദ്യത്തേതെന്ന മത്സരബുദ്ധിയോടെയാണ് ഇത്തരം നവ മുഫ്തികളുടെ പുറപ്പാട്.
സമൂഹത്തിൽ എന്തു നടന്നാലും നിമിഷനേരം കൊണ്ടൊരു ഫത്‌വ തയ്യാറാക്കി സാമൂഹ്യ മാധ്യമങ്ങളിൽ പ്രചരിപ്പിച്ചാലേ അവർക്ക് ഉറക്കം വരൂ. എന്നാൽ ഈ ഫത്‌വകൾ സമൂഹത്തിലുണ്ടാക്കുന്ന പ്രശ്‌നങ്ങളെ കുറിച്ചും പ്രത്യാഘാതങ്ങളെ കുറിച്ചും അവർ ബോധവാന്മാരല്ല. അല്ലെങ്കിൽ താൽക്കാലിക ലാഭത്തിന് വേണ്ടി അതെല്ലാം ബോധപൂർവം മറക്കുന്നു. അത്തരം കാര്യങ്ങളൊന്നും ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതില്ലെന്ന് വിചാരിക്കുന്ന ‘ശുദ്ധഗതി’ക്കാരുമുണ്ട്.
മുഫ്തിക്കുണ്ടായിരിക്കേണ്ട ജ്ഞാനമോ സാമൂഹ്യബോധമോ ഇല്ലാത്തവരാണ് ഇവരിലധികവും. പൂർവസൂരികളായ പണ്ഡിതർ സ്വീകരിച്ചിരുന്ന സൂക്ഷ്മതയും കണിശതയും ആധുനിക മുഫ്തിമാരിൽ പലരെയും തൊട്ടുതീണ്ടിയിട്ടു പോലുമില്ലെന്നാണ് എടുത്തുചാടിയുള്ള അവരുടെ ഫത്‌വകൾ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നത്. വ്യക്തിഹത്യയും ആക്ഷേപവും പഴിയുമെല്ലാം സാമൂഹ്യ മാധ്യമ മുഫ്തിമാരുടെ ദൗർബല്യമാണ്. പ്രതികാരബുദ്ധിയോടെയാണോ ഇവർ ഫത്‌വ പുറപ്പെടുവിക്കുന്നതെന്ന് ആർക്കും തോന്നിപ്പോകും. തന്റെ ‘പാണ്ഡിത്യ’വും ഗരിമയും വെളിപ്പെടുത്തുകയാണല്ലോ ലക്ഷ്യം. അവരുടെ ശരീരഭാഷയും സംസാരശൈലിയും അത് ദൃഢീകരിക്കുന്നു. ജ്ഞാനികൾക്കുണ്ടായിരിക്കേണ്ട വിനയമോ ഗുണകാംക്ഷയോ നവമുഫ്തികളിൽ പലരിലും കാണാനാവില്ല. സമൂഹത്തിൽ സ്വയം പരിഹാസ്യരാവുകയും പണ്ഡിതവൃന്ദത്തോട് സമൂഹത്തിനുള്ള ബഹുമാനവും മതിപ്പും നഷ്ടപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ മുഫ്തികളെ നിയന്ത്രിച്ചില്ലെങ്കിൽ നാം വലിയ വില കൊടുക്കേണ്ടിവരും.
ഫത്‌വ എന്നത് സാഹചര്യത്തിനും സമൂഹത്തിന്റെ നിലവാരത്തിനുമനുസരിച്ച് സൂക്ഷ്മതയോടെ കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ടതാണ്. സാഹചര്യങ്ങൾക്കും സന്ദർഭത്തിനുമനുസരിച്ചാണ് ഫത്‌വ നൽകേണ്ടത്. സാമൂഹ്യബോധവും വൈജ്ഞാനിക മികവും സർവോപരി തികഞ്ഞ പക്വതയും അതിന് ആവശ്യമാണ്. സാഹചര്യങ്ങൾ പഠിച്ചും അന്വേഷിച്ചും അവസരത്തിനൊത്തുയർന്നും നൽകേണ്ടതാണ് ഫത്‌വ. വ്യക്തിഹത്യയും കുറ്റപ്പെടുത്തലും തെറിവിളിയും ശാപവും പൂർവികരുടെ ഫത്‌വയിലെവിടെയും കാണാനാവില്ല. തികഞ്ഞ ഗുണകാംക്ഷയും അനുകമ്പയുമാണ് അവയുടെ സൗന്ദര്യം. വ്യക്തിവിരോധമോ സാമ്പത്തിക നേട്ടങ്ങളോ അവരെ സ്വാധീനിക്കുകയില്ല. എത്രയേറെ സൂക്ഷ്മതയോടും അവധാനതയോടുമാണ് അവർ ഫത്‌വ നൽകിയിരുന്നതെന്ന് അവ വായിക്കുമ്പോൾ വ്യക്തമാകും. തങ്ങൾക്കറിയുന്ന കാര്യങ്ങൾ പോലും ഗുരുവര്യന്മാരോടും മഹാജ്ഞാനികളോടും ചോദിച്ചും അന്വേഷിച്ചും അവരോട് നിവാരണം തേടിയുമാണ് സമൂഹത്തിന് മുന്നിൽ അവരവതരിപ്പിച്ചിരുന്നത്.
ഇസ്‌ലാമിനെയും മുസ്‌ലിംകളെയും ഇകഴ്ത്തിക്കാണിക്കാനും കൊള്ളരുതാത്തവരും അപരിഷ്‌കൃതരുമായി ചിത്രീകരിക്കാനും വെമ്പൽ കൊള്ളുന്നവരാണ് ആധുനിക മുഫ്തികളിൽ പലരുടെയും ഫത്‌വകൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നത്. ഫലമോ അതിന് മറുപടി പറഞ്ഞും വിശദീകരിച്ചും സമുദായത്തിന്റെ സമയവും ഊർജവും നഷ്ടപ്പെടുന്നു. ഇസ്‌ലാമിക സമൂഹം പൊതുവിലും പണ്ഡിതർ വിശേഷിച്ചും അതിന്റെ പേരിൽ ക്രൂശിക്കപ്പെടുകയും അപഹസിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. ശക്തമായ ബോധവൽക്കരണവും കൂട്ടമായ ചർച്ചയും ഇക്കാര്യത്തിൽ അടിയന്തരമായുണ്ടാകേണ്ടതുണ്ട്.
വീഡിയോ മാനിയ
സമൂഹത്തെ ഗ്രസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന മറ്റൊരു വിപത്താണ് വീഡിയോ മാനിയ. കണ്ടതും കേട്ടതുമെല്ലാം വീഡിയോയാക്കി സാമൂഹ്യ മാധ്യമങ്ങളിൽ പോസ്റ്റ് ചെയ്യുന്ന പ്രവണത വർധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. പണ്ഡിതവേഷധാരികളായ ചിലരിൽ പോലും ഈ പ്രവണതയുണ്ടെന്ന കാര്യം ഗൗരമായെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്. വിവാഹ സദ്യകൾ മുതൽ മരണ വീടുകൾ വരെയും വീഡിയോ പിടിക്കുന്ന തിരക്കിലാണ് പലരും. വീഡിയോ ചിത്രീകരണത്തിന് വിലക്കുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ പോലും അധികൃതരുടെ കണ്ണ് വെട്ടിച്ചോ അല്ലാതെയോ വീഡിയോയാക്കി സമൂഹ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നു. മഹാന്മാരോടും വിശുദ്ധ സ്ഥലങ്ങളോടുമുള്ള ആദരവും ബഹുമാനവും വകവെക്കാതെ തിരുഹറ മുകൾ, മഹാന്മാരുടെ അന്ത്യവിശ്രമ സ്ഥലങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ഇടങ്ങളിൽ വരെ വീഡിയോ പിടിച്ചും സെൽഫിയെടുത്തും പ്രചരിപ്പിക്കുന്നു. സമൂഹത്തിനുപകരിക്കുന്നതും പഠനാർഹവുമായ പല വീഡിയോകളുമുണ്ടെന്നത് യാഥാർത്ഥ്യമാണ്. എന്നാൽ പൊതുസമൂഹത്തിനിടയിൽ മുസ്‌ലിം ഉമ്മത്തിനെ കൊച്ചാക്കിക്കാണിക്കാനും പരിഹസിക്കാനും അവസരം നോക്കിയിരിക്കുന്നവർക്ക് വളം വെക്കുന്നവയാണ് അവയിലധികവുമെന്ന് പറയാതിരിക്കാൻ വയ്യ. നിരുപദ്രവകരമെന്ന് പൊതുവിൽ തോന്നുന്ന ചിത്രങ്ങളും വീഡിയോകളും സമൂഹത്തിൽ വലിയ വിവാദങ്ങൾക്ക് ഇടയാക്കിയത് ആരും മറന്നുകാണില്ല. അത്തരം ദുരന്തങ്ങൾ മുന്നിൽ കണ്ടുകൊണ്ടു കൂടിയാണ് പൂർവസൂരികൾ വീഡിയോ പിടിക്കുന്നതും ഫോട്ടോയെടുക്കുന്നതുമെല്ലാം നിരുത്സാഹപ്പെടുത്തിയത്.
സ്രഷ്ടാവായ അല്ലാഹുവിന്റെ ആസ്തിക്യത്തെയും അവന്റെ എകത്വത്തെയും അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന പ്രത്യക്ഷമായ അനേകം ദൃഷ്ടാന്തങ്ങൾ ഈ ദൃശ്യപ്രപഞ്ചത്തിലുണ്ട്. അവയെ കുറിച്ച് കാലാകാലങ്ങളിൽ പണ്ഡിതന്മാർ വിവരിച്ചിട്ടുമുണ്ട്. എന്നാൽ പ്രാപഞ്ചിക ദൃഷ്ടാന്തങ്ങളെന്ന പേരിൽ പ്രചരിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന കാര്യങ്ങളെല്ലാം യാഥാർത്ഥ്യമായിക്കൊള്ളണമെന്നില്ല. ശാസ്ത്ര സത്യങ്ങളായി പ്രചരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നവയെല്ലാം അങ്ങനെയാവണമെന്നുമില്ല. ഇസ്‌ലാമും ശാസ്ത്രവുമെന്ന പേരിൽ ചില പാശ്ചാത്യ പണ്ഡിതർ രചിച്ച ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ ആധികാരികതയിലും അവരുടെ ഉദ്ദേശ്യശുദ്ധിയിലും പല പ്രഗത്ഭരും സംശയം പ്രകടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതിനാൽ ആധികാരികത ഉറപ്പുവരുത്തിയ ശേഷമായിരിക്കണം അവ ഉദ്ധരിക്കുന്നത്.
പ്രാപഞ്ചിക പ്രതിഭാസമെന്ന പേരിൽ എന്തെങ്കിലും കാണുമ്പോൾ സത്യമെന്തെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്താതെ അതെല്ലാം അല്ലാഹുവിന്റെ ആസ്തിക്യം വിളിച്ചോതുന്ന ദൃഷ്ടാന്തമായി ഖുർആൻ വചനങ്ങളുടെയും മറ്റും അകമ്പടിയോടെ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതും ഇസ്‌ലാമിനോടും ഖുർആൻ വചനങ്ങളോടും ചേർത്ത് പറയുന്നതും മതപ്രമാണങ്ങളോടും മുസ്‌ലിം സമൂഹത്തോടും ചെയ്യുന്ന അക്ഷന്തവ്യമായ അപരാധമാണ്. സമൂഹത്തെ വഴിതെറ്റിക്കാനായി മുസ്‌ലിം വിരുദ്ധ ശക്തികളും ചില ദുർബല വിശ്വാസികളും പ്രാപഞ്ചിക ദൃഷ്ടാന്തങ്ങളെന്ന പേരിൽ പല വ്യാജ വീഡിയോകളും ചിത്രങ്ങളും പ്രചരിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്. ചില പത്രങ്ങളിൽ ഇത്തരം വ്യാജവാർത്തകൾ നിരന്തരം വരാറുമുണ്ട്. യാഥാർത്ഥ്യമെന്തെന്നന്വേഷിക്കാതെ അവ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നത് വലിയ അനർത്ഥങ്ങൾക്ക് വഴിവെക്കും. വിശ്വാസരാഹിത്യത്തിലേക്കാണ് അത് ജനങ്ങളെ കൊണ്ടെത്തിക്കുക. ഇത്തരം കാര്യങ്ങളിലും ശക്തമായ ബോധവൽകരണം ആവശ്യമാണ്.
മറുപടി വീഡിയോകളാണ് എടുത്തു പറയേണ്ട മറ്റൊന്ന്. ആരെങ്കിലും എന്തെങ്കിലും പറയുമ്പോഴേക്ക് കേട്ടപാതി കേൾക്കാത്ത പാതി അതിന് മറുപടി പറയാൻ ഇറങ്ങിത്തിരിക്കുന്നത് ഉചിതമല്ല. വിഡ്ഢികൾ എന്തെങ്കിലും പറഞ്ഞാൽ അതിന് മറുപടി നൽകി നേരം കളയരുതെന്നും അവർക്ക് മറുപടി പറയുന്നതിനെക്കാൾ നല്ലത് മൗനം ദീക്ഷിക്കുന്നതാണെന്നുമുള്ള ഇമാം ശാഫിഈ(റ)വിന്റെ പ്രസ്താവന ശ്രദ്ധേയം.
ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ തെറ്റിദ്ധാരണ പരത്തുന്നതോ അവരെ വഴിതെറ്റിക്കുന്നതോ ആയ കാര്യങ്ങൾക്കാണ് പണ്ഡിതന്മാർ മറുപടി പറയേണ്ടത്. അത് മാന്യമായും യുക്തമായ ഭാഷയിലും ഗുണകാംക്ഷയോടെയുമായിരിക്കണം. സത്യം ബോധ്യപ്പെടുത്തലായിരിക്കണം അതിലൂടെ ലക്ഷ്യമാക്കുന്നത്. ലക്ഷ്യം നേടാനാകുമെന്ന പ്രതീക്ഷയുണ്ടെങ്കിലേ അങ്ങനെ ചെയ്യേണ്ടതുള്ളൂ. ഉപകാരത്തിലേറെ ഉപദ്രവമാണെന്ന് കണ്ടാൽ മൗനമാണ് നല്ലത്.
ജനശ്രദ്ധ പിടിച്ചുപറ്റാനും കൂടുതൽ ആളുകളെ ആകർഷിക്കാനും പണ്ഡിതരെ ആക്ഷേപിച്ചും സമൂഹമധ്യേ താറടിച്ചു കാണിച്ചും രംഗത്തുവരുന്ന ചില അൽപ ബുദ്ധികളുണ്ട്. മറുപടിയർഹിക്കാത്ത അത്തരക്കാരെ അവജ്ഞതയോടെ തള്ളിക്കളയുകയാണ് ബുദ്ധി. സമൂഹം ശ്രദ്ധിക്കുന്നവർ അത്തരക്കാർക്ക് മറുപടിയുമായി രംഗത്ത് വരുന്നത് ആ വിഷയം കൂടുതൽ പേരിലേക്ക് എത്തിക്കാനും അവർക്ക് കൂടുൽ ഊർജം സംഭരിക്കാനുമാണ് ഉപകരിക്കുക. അധികമാരും ശ്രദ്ധിക്കാതെ വിസ്മരിക്കപ്പെട്ടു പോകുമായിരുന്ന പലർക്കും സമൂഹത്തിൽ ഇടം ലഭിച്ചത് ജനം ശ്രദ്ധിക്കുന്ന ചിലരെല്ലാം അവർക്ക് മറുപടിയുമായി രംഗത്ത് വന്നപ്പോഴാണ്.
അത്യാവശ്യ ഘട്ടങ്ങളിലാണ് പൂർവസൂരികളായ പണ്ഡിതന്മാർ ഫോട്ടോഗ്രഫി അനുവദിച്ചിരുന്നത്. ഫോട്ടോ എടുക്കുന്നത് നിഷിദ്ധമാണെന്ന് വിശ്വസിച്ചിരുന്നവരും അക്കാരണത്താൽ ഹജ്ജ് യാത്ര വരെ ഉപേക്ഷിക്കേണ്ടിവന്നവരും പൂർവികരിലുണ്ടായിരുന്നു. ജീവികളുടെ ഫോട്ടോയുള്ളിടത്ത് റഹ്‌മത്തിന്റെ മലക്കുകളുടെ സാന്നിധ്യമുണ്ടാവില്ലെന്നത് കൊണ്ട് ഉറക്കറയിൽ വല്ല പത്രത്താളുകളുമുണ്ടെങ്കിൽ അതെടുത്ത് മാറ്റാൻ ടിടി ഉസ്താദ് നിർദേശിച്ചിരുന്നതായി ഭാര്യ അനുസ്മരിക്കുന്നത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്മരണികയിൽ വായിക്കാം. ഫോട്ടോഗ്രഫിയുടെ കാര്യമാണിത്. വീഡിയോ പിടിക്കുന്നത് അവരൊട്ടും ഇഷ്ടപ്പെട്ടിരുന്നില്ല. അതെല്ലാം അവരുടെ സൂക്ഷ്മതയുടെ ഭാഗമാണെന്ന് വിശദീകരിക്കാം. കാലത്തിന്റെ ഗതിമാറ്റം അതെല്ലാം അനിവാര്യമാക്കിയിട്ടുണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കുകയുമാകാം. എങ്കിലും ചില നിയന്ത്രണങ്ങൾ ആവശ്യമല്ലേ എന്ന ചോദ്യം അവശേഷിക്കുന്നുണ്ട്. പ്രത്യേകിച്ചും പണ്ഡിതർ അത്തരം കാര്യങ്ങളിൽ നിന്നു വിട്ടുനിൽക്കുന്നതല്ലേ ഉചിതം?
ആത്മീയതയുടെയും വിശുദ്ധിയുടെയും വസ്ത്രമായാണ് പണ്ഡിത വേഷത്തെ സമൂഹം കാണുന്നത്. അതിനവർ വലിയ ആദരവ് കൽപ്പിക്കുന്നുമുണ്ട്. അതിനാൽ പണ്ഡിത വേഷമണിയുന്നവർ അതിന്റെ വിശുദ്ധി കാത്തുസൂക്ഷിക്കേണ്ടതുണ്ട്. പരസ്യത്തിൽ അഭിനയിക്കാനും ബിസിനസിൽ ആളെക്കൂട്ടാനും തൈലക്കച്ചവടത്തിനും അതുപയോഗിക്കുന്നത് പുന:പരിശോധിക്കേണ്ടതാണ്. പണ്ഡിതന്മാർക്ക് ബിസിനസ് പാടില്ലെന്നോ അനുവദനീയമായ ഉപജീവന മാർഗങ്ങൾ തേടരുതെന്നോ ഇതിനർത്ഥമില്ല. അനുവദനീയവും മാന്യവുമായ ഏത് തൊഴിലും പണ്ഡിതർക്ക് സ്വീകരിക്കാം. പൂർവസൂരികൾ അങ്ങനെ ചെയ്തിട്ടുമുണ്ട്. പക്ഷേ പണ്ഡിതവേഷം ധരിച്ചുകൊണ്ട് ബിസിനസിൽ ആളെ ചേർക്കുന്നതും ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ പരസ്യം ചെയ്യുന്നതും ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ വിജ്ഞർ തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടാനും അവരെക്കുറിച്ചുള്ള മതിപ്പും വിശ്വാസ്യതയും നഷ്ടപ്പെടാനും ഇടയാക്കുമെന്ന കാര്യം വിസ്മരിക്കരുത്.
ലക്ഷ്യം തെറ്റുന്ന
മതപ്രഭാഷണങ്ങൾ
ഇസ്‌ലാമിക പ്രബോധന രംഗത്തെ എറ്റവും ശക്തവും ഫലപ്രദവുമായ മാധ്യമമാണ് പ്രഭാഷണം. സമൂഹത്തെ സമുദ്ധരിക്കുന്നതിലും അവരെ നേർവഴി നടത്തുന്നതിലും പ്രഭാഷണങ്ങൾക്ക് വലിയ പങ്കുണ്ട്. തിരുനബി(സ്വ), ഖലീഫമാർ, ശൈഖ് ജീലാനി(റ) ഉൾപ്പെടെയുള്ള മഹാത്മാക്കളുടെ പ്രസംഗങ്ങൾ സമൂഹത്തിൽ ചെലുത്തിയ സ്വാധീനം വളരെ വലുതാണ്. പിൽക്കാല ജ്ഞാനികളിലും ആധുനിക കാലത്തുമുണ്ട് ശ്രദ്ധേയരായ അനേകം പ്രസംഗകർ. പ്രതിപാദിക്കുന്ന വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് ഗഹനമായി പഠിച്ച ശേഷമാകണം പ്രഭാഷണം. ഏത് കാര്യത്തിന്റെയും ശരിതെറ്റുകൾ നിമിഷനേരം കൊണ്ട് അറിയാൻ സംവിധാനങ്ങളുള്ള ഇക്കാലത്ത് കൂടുതൽ പഠനങ്ങളും അന്വേഷണങ്ങളും നടത്താതെ വല്ലതും സംസാരിക്കുന്നത് കരണീയമല്ല. സദസ്സും സന്ദർഭവും മനസ്സിലാക്കി ഔചിത്യബോധത്തോടെ പ്രഭാഷണം നടത്തുമ്പോഴാണ് സമൂഹത്തിന് ഉപകരിക്കുക. കാലത്തിനും ദേശത്തിനും സാഹചര്യത്തിനു മനുസരിച്ചായിരിക്കണം പ്രഭാഷണം. തെറ്റില്ലാത്ത ഭാഷയും ആകർഷണീയ ശൈലിയുമായിരിക്കണം. പരനിന്ദ, കുറ്റപ്പെടുത്തൽ, അശ്ലീല പ്രയോഗങ്ങൾ, ആക്ഷേപങ്ങൾ, ശാപവാക്കുകൾ പോലുള്ളവ ഒരിക്കലും മതപ്രഭാഷണങ്ങളിൽ ഉണ്ടായിക്കൂടാ. തെറി വിളിച്ചവരെ തിരിച്ചു തെറി പറയുന്നതും പ്രഭാഷണത്തിനിടെ അപരന്റെ കുറ്റങ്ങളും കുറവുകളും എടുത്ത് പറയുന്നതും ക്ഷന്തവ്യമല്ല. തൊട്ടതിനൊക്കെ മറുപടി പറയുന്നതുപേക്ഷിക്കണം. സന്ദർഭത്തിനൊത്തുയരാതെ വായിൽ വരുന്നതെല്ലാം വിളിച്ചുകൂവരുത്. പൊതുവേദികളിൽ പ്രസംഗിക്കുന്നവരും സാമൂഹ്യ മാധ്യമങ്ങളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നവരും ഇക്കാര്യത്തിൽ കൂടുതൽ ജാഗ്രത പുലർത്തണം.
വിവാഹവേദിയിൽ നൽകേണ്ട ഉപദേശം കവലകളിൽ പറയുന്നത് (മറിച്ചും) അനുചിതമാണ്. വിശ്വാസികൾക്ക് നൽകേണ്ട ഉപദേശം പൊതുവേദികളിലും ശിഷ്യരോടു പറയുന്ന ശൈലിയിൽ പത്രക്കാർക്ക് മുന്നിലും അവതരിപ്പിക്കുന്നതും അപ്രകാരം തന്നെ. പള്ളിയിലെ പ്രഭാഷണവും വിശ്വസികൾക്ക് മാത്രമായി നൽകുന്ന ഉപദേശങ്ങളും സാമൂഹ്യ മാധ്യമങ്ങളിൽ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതും ഒഴിവാക്കുകയാണ് നല്ലത്. ജനങ്ങൾക്ക് ഉൾകൊള്ളാനാകുന്നതും ഉപകാരപ്പെടുന്നതുമായ കാര്യങ്ങളേ അവരോട് പറയേണ്ടതുള്ളൂ. അല്ലാത്തപക്ഷം അതവരെ നശിപ്പിച്ചേക്കാം. പൊതുസദസ്സുകളിൽ പറയുന്ന കാര്യങ്ങൾ പ്രാമാണികവും യുക്തിഭദ്രവുമായിരിക്കണം. ഊഹാപോഹങ്ങളും കിംവദന്തികളും പ്രചരിപ്പിക്കരുത്. മറ്റുള്ളവരിൽ നിന്ന് കേട്ട കാര്യങ്ങൾ വളരെ ചിന്തിച്ചു വേണം പൊതുജനത്തോട് പങ്കുവെക്കാൻ.
പ്രത്യേക സദസ്സിനു മുന്നിൽ നടത്തിയ പ്രഭാഷണങ്ങൾ റെക്കോർഡ് ചെയ്ത് പ്രചരിപ്പിക്കേണ്ടതില്ല. പ്രഭാഷണങ്ങൾ അനിവാര്യമെങ്കിൽ മാത്രം റെക്കോർഡ് ചെയ്യുന്നതായിരിക്കും ഉചിതം. പ്രാമാണികരായ പണ്ഡിതന്മാർ രേഖപ്പെടുത്തിവെച്ച വിഷയങ്ങൾ തന്നെ ധാരാളമുണ്ടായിരിക്കെ ഇല്ലാ കഥകളും തെറ്റിദ്ധാരണക്ക് സാധ്യതയുള്ളവയും പറഞ്ഞ് വിവാദങ്ങളുണ്ടാക്കുന്നത് ഒഴിവാക്കാൻ പ്രഭാഷകർ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. പ്രഭാഷണത്തിനിടയിലുള്ള അനാവശ്യ പിരിവുകളും പിരിവിന് വേണ്ടി മാത്രമായുള്ള പ്രഭാഷണങ്ങളും പണമുണ്ടാക്കാനുള്ള ഒരേർപ്പാടാണ് പ്രഭാഷണങ്ങളെന്ന ചിന്ത ജനങ്ങളിലുണ്ടാക്കും. പ്രഭാഷണങ്ങൾ ശ്രവിക്കുന്നതിൽ നിന്നും മതവിഷയങ്ങൾക്ക് ചെവികൊടുക്കുന്നതിൽ നിന്നും ജനങ്ങളെ അകറ്റാൻ അത് ഇടവരുത്തും.
എല്ലാ അറിവുകളും എല്ലാവരോടും പറയാൻ പറ്റില്ല. അറിവുകൾ അനർഹരുമായി പങ്കുവെക്കരുതെന്ന് ആത്മജ്ഞാനികൾ വിവരിച്ചതു കാണാം. വിവരമുള്ളവരാരും അത്തരം അറിവുകൾ യോഗ്യരുമായല്ലാതെ പങ്കുവെക്കാറില്ല. എല്ലാ കാര്യങ്ങളും എല്ലാവരുമായും പങ്കിടുന്നത് അവിവേകമാണ്.
പ്രഭാഷണങ്ങളെക്കാളേറെ സ്വന്തം ജീവിതത്തിലൂടെയാണ് പൂർവസൂരികളധികവും ഇസ്‌ലാമിനെ മറ്റുള്ളവർക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തിക്കൊടുത്തിട്ടുള്ളത്. ആധുനിക കാലത്തും അത് ഫലപ്രദമാണ്.
അബൂസഈദ്